PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z BIOLOGII
w ZSP 2 w GDAŃSKU
PODSTAWA PRAWNA
- Rozporządzenie MEN z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej.
- Rozporządzenie MEN z dnia 3 sierpnia 2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych.
- RozporządzenieMENz2017r.w sprawie warunków organizacji kształcenia, wychowania i opieki dla młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym.
- Program nauczania biologii dla szkoły podstawowej – Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej (Nowa Era).
- Wewnątrzszkolny System Oceniania.
FORMY I METODY SPRAWDZANIA I OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
Uczniowie mogą być oceniani:
- w sali lekcyjnej, podczas zajęć w terenie,
- za działania na rzecz szkoły i środowiska związane tematycznie z przedmiotem,
- za osiągnięcia w konkursach związanych tematycznie z przedmiotem,
- uczestnicząc w projektach edukacyjnych.
Obszary aktywności podlegające ocenianiu:
- wyjaśnianie prawidłowości występujących w budowie i funkcjonowaniu organizmów żywych,
- umiejętność posługiwania się przyrządami biologicznymi,
- umiejętność dokonywania planowych oraz systematycznych obserwacji,
- umiejętność odczytywania i wykorzystania oraz sporządzania dokumentacji biologicznej (rysunki, schematy, wykresy, diagramy, ryciny),
- umiejętność dokonywania zielników,
- prezentacji, umiejętność posługiwania się słownictwem, terminologią i symboliką biologiczną,
- wartościowanie działalności człowieka w środowisku przyrodniczym,
- wkład w pracę i przygotowanie do lekcji,
- aktywność na lekcji (udział w dyskusjach: argumentowanie, przekonywanie),
- formy aktywności dodatkowej.
Formy aktywności podlegające ocenie:
- sprawdziany wiadomości i umiejętności po zakończonym dziale,
- kartkówki z trzech ostatnich lekcji,
- odpowiedzi ustne z trzech ostatnich tematów lekcyjnych, prace domowe, prace długoterminowe,
- aktywność podczas lekcji,
- uczestnictwo w konkursach biologicznych,
- udział w projektach uczniowskich,
- prezentowanie pracy grupy,
- wykonywanie prac dodatkowych (zaproponowanych przez ucznia lub wskazanych przez nauczyciela), wynikających z zainteresowań ucznia, wiążących się z programem jak i wykraczających poza program.
ZASADY I KRYTERIA OCENIANIA
Sprawdziany i prace klasowe:
- Sprawdziany i prace klasowe są obowiązkowe i uczeń otrzymuje za nie ocenę wagi 3.
- W przypadku nieobecności ucznia na sprawdzianie, powinien napisać go w terminie dwutygodniowym od momentu powrotu do szkoły (czas i sposób do uzgodnienia z nauczycielem).
- Sprawdzian jest zapowiedziany tydzień wcześniej.
- Sprawdziany powinny być ocenione i oddane w ciągu dwóch tygodni.
- Jeśli uczeń uzyska ze sprawdzianu ocenę dopuszczającą lub niedostateczną, to istnieje możliwość poprawy w terminie ustalonym przez nauczyciela (do 2 tygodni od momentu otrzymania oceny),
- Jeśli uczeń nie przystąpił do pracy klasowej w I terminie z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności, otrzymuje ocenę niedostateczną i traci prawo do jej poprawy.
- Uczeń , który podczas sprawdzianu lub pracy klasowej pracuje niesamodzielnie lub próbuje spisywać traci prawo do poprawy uzyskanej oceny niedostatecznej.
Kartkówki:
- Kartkówki z trzech ostatnich lekcji nie muszą być zapowiadane, jeśli dotyczą znajomości treści realizowanych na bieżących zajęciach, zawierające treści i umiejętności z powyżej trzech lekcji są zapowiedziane tydzień wcześniej.
- Uczeń otrzymuje za kartkówkę ocenę wagi 2.
- Nauczyciel powinien ocenić kartkówki w ciągu dwóch tygodni.
- Kartkówki nie podlegają poprawie.
Ponadto przy ocenianiu prac pisemnych tj. prac klasowych, sprawdzianów oraz kartkówek nauczyciel stosuje zasady procentowego przeliczania punktów na bieżącą ocenę zgodnie z statutem § 81 a 1.
Co więcej, jeżeli uczeń przystąpił do poprawy sprawdzianu lub pracy klasowej, zgodnie ze statutem obowiązują następujące kryteria: (ocena uzyskana w pierwszym terminie/ ocena poprawiona) = ocena uśredniona, którą zastępuje się wpis w dzienniku. Oceny odnotowane są w dzienniku w formie komentarza w nawiasach, np.: 3+ (1+/5+) oznacza że uczeń otrzymał 1+ w pierwszym terminie, 5+ na poprawie, a do średniej wlicza się tylko ocena 3+.
Laureaci konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim lub ponad wojewódzkim oraz laureaci lub finaliści ogólnopolskich olimpiad przedmiotowych, przeprowadzonych na podstawie Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy (Dz.U. 2015 poz. 843,), otrzymują z biologii celującą roczną ocenę klasyfikacyjną.
Kryteria oceny odpowiedzi ustnej (kryterium opisowe).
Niedostateczny: Odpowiedź nie spełnia wymagań podanych niżej kryteriów ocen pozytywnych. Dopuszczający: Odpowiedź zawiera niezbędną wiedzę i umiejętności konieczne z punktu widzenia realizacji celów przedmiotu i nieodzowną w toku dalszego kształcenia.
Podczas odpowiedzi możliwe są liczne błędy, zarówno wiedzy merytorycznej, jak i w sposobie jej prezentowania.
Dostateczny: Uczeń zna najważniejsze fakty (wiedza podstawowa)i potrafi je zinterpretować, w wypowiedzi występują liczne błędy rzeczowe i językowe.
Dobry: Odpowiedź zawiera większość wymaganych treści (wiadomości uzupełnione są o nieco trudniejszą wiedzę rozszerzającą), poprawna pod względem językowym, dopuszczalne są jedynie nieliczne – drugorzędne z punktu widzenia tematu – błędy, uczeń nie wyczerpuje zagadnienia.
Bardzo dobry: Wypowiedź wyczerpująca pod względem faktograficznym(wiedza podstawowa+ wiedza rozszerzająca + wiedza dopełniająca), swobodne operowanie faktami i dostrzeganie związków między nimi, wyciągane są wnioski, występuje ocena całościowa, treść nie wykracza poza program.
Celujący: Odpowiedź wskazuje na szczególne zainteresowanie przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej wykracza poza obowiązujący program nauczania, zawiera treści zaczerpnięte z literatury popularnonaukowej, zawiera własne oryginalne przemyślenia i oceny.
*Za odpowiedź ustną uczeń otrzymuje ocenę wagi 2.
Kryteria oceny pracy w grupie.
Ocena współpracy w grupie wystawiona jest na podstawie obserwacji, którą nauczyciel przeprowadza w czasie wykonywania przez uczniów zadań zespołowych, w szczególności zwraca uwagę na :
- odpowiedzialność ucznia za wykonanie zadania powierzonego grupie,
- odpowiedzialność ucznia za funkcjonowanie grupy,
- odpowiedzialność ucznia za planowanie i organizację pracy w grupie.
Ocenianie aktywności uczniów
Aktywność cząstkowa znak „plus”:
- Uczeń może otrzymać „+”za aktywność podczas lekcji: częste zgłaszanie się i udzielanie prawidłowych odpowiedzi, rozwiązywanie przykładowych ćwiczeń, aktywną pracę w grupie, jak również za wszelkie prace wykonywane przez ucznia z własnej inicjatywy lub na prośbę nauczyciela.
- Za 6 zgromadzonych znaków „+” uczeń otrzymuje ocenę celującą wagi 1.
Aktywność cząstkowa znak „minus”:
- Uczeń może otrzymać znak „ – " za: brak prostego zadania domowego, brak koniecznych materiałów potrzebnych na lekcji, brak oznak pracy w grupie, niewykonywanie prostych czynności w toku lekcji.
- Za 5 zgromadzonych znaków „ – " uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną wagi 1.
SPOSÓB UDOSTĘPNIANIA PRAC UCZNIOM, RODZICOM LUB PRAWNYM OPIEKUNOM.
Uczeń ma prawo wglądu do sprawdzonej i ocenionej pracy własnej w obecności nauczyciela i uzyskania zwięzłej motywacji uzyskanej oceny. Prawo wglądu do prac mają także rodzice (prawni opiekunowie) ucznia podczas zebrań z rodzicami lub indywidualnych spotkań z wychowawcą klasy, ale tylko w obecności nauczyciela biologii.
WYSTAWIANIE OCEN ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH Z ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH
Ocenę śródroczną i roczną z biologii wystawia nauczyciel na podstawie ocen uzyskanych w danym półroczu i roku w oparciu o Przedmiotowy System Oceniania.
Przy ustalaniu śródrocznej i rocznej oceny klasyfikacyjnej nauczyciel bierze pod uwagę w szczególności:
- spełnianie przez ucznia szczegółowych wymagań zawartych w § 82 statutu
- zaangażowanie ucznia we wszystkie aktywności w czasie zajęć, w tym prace dodatkowe
- średnią ważoną wszystkich ocen bieżących ucznia według poniższego zestawienia:
Średnia ocen
5,66-6,0 stopień celujący 6
Średnia ocen 4,66-5,65 - stopień bardzo dobry 5
Średnia ocen 3,66-4,65- stopień dobry 4
Średnia ocen 2,66-3,65 - stopień dostateczny 3
Średnia ocen 1,66-2,65- stopień dopuszczający 2
Średnia ocen 1,0-1,65- stopień niedostateczny 1
- Nie dopuszcza się poprawiania oceny śródrocznej i rocznej w formie jednorazowego zaliczenia materiału w ostatnim tygodniu nauki (z wyjątkiem przypadków losowych)
- Tryb poprawy oceny proponowanej na ocenę wyższą reguluje § 95. Statutu.
OGÓLNE WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE:
stopień niedostateczny:
Uczeń nie opanował niezbędnych wiadomości i umiejętności zawartych w wymaganiach podstawy programowej - potrzebnych do kontynuowania nauki.
W szczególności: wykazuje brak systematyczności i chęci do nauki, nie posiada podstawowej orientacji w treściach biologicznych, nie wykonuje zadań domowych, nie potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł, w tym treści podręcznika, nie pracuje na lekcji, nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych i praktycznych o elementarnym stopniu trudności samodzielnie, w grupie lub nawet przy pomocy nauczyciela, nie udziela prawidłowych odpowiedzi na większość zadanych mu pytań.
stopień dopuszczający:
Uczeń ma braki w wymaganiach koniecznych z zakresu wiadomości i umiejętności.
Opanował w stopniu elementarnym umiejętności i wiadomości dotyczące organizmów żywych, ich budowy, występowania i czynności życiowych.
Posługuje się w stopniu elementarnym słownictwem i terminologią biologiczną w mowie żywej i pisanej, samodzielnie rozwiązuje i wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności, przejawia chęć i gotowość pracy i współpracy, umie wykorzystać różne źródła informacji, przy czym objawia się to jako praca odtwórcza, wskazująca na słabe zrozumienie polecenia, nadrabia zaległości, przy pomocy nauczyciela udziela odpowiedzi na proste pytania.
stopień dostateczny:
Uczeń opanował podstawowe wiadomości i wybrane umiejętności określone podstawą programową.
W szczególności: posiada podstawową wiedzę umożliwiającą kontynuowanie nauki, poprawnie wyraża swoje myśli w prostych i typowych przykładach w mowie żywej i pisanej, przy wypowiedzi widać nieliczne błędy, odpowiedź ustna odbywa się przy pomocy nauczyciela zadającego kolejne pytania, samodzielnie i w grupie rozwiązuje poprawnie nieskomplikowane polecenia, potrafi naśladować podobne rozwiązania w analogicznych sytuacjach, wartościuje elementy działalności człowieka w środowisku, poprawnie odczytuje dane z tekstu, rysunków, diagramów, tabel, przetwarza proste dane na wykresy, rysunki, schematy, z pomocą nauczyciela poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania sytuacji problemowych.
stopień dobry
Uczeń opanował wiadomości i umiejętności w stopniu dobrym, uwzględniającym wymagania rozszerzające. W szczególności: pracuje systematycznie, a jego przygotowanie, choć pełne jest różne jakościowo, czyta ze zrozumieniem schematy, wykresy, dokonuje poprawnych interpretacji różnorodnych tekstów źródłowych, udziela zasadniczo samodzielnie odpowiedzi, choć uwidaczniają się niewielkie braki w wiedzy lub wypowiedź nie wyczerpuje omawianego zagadnienia, wiadomości i umiejętności podstawowe są dla niego zrozumiałe, potrafi samodzielnie wykonywać zadania o pewnym stopniu trudności tu: treści przystępne, średnio trudne, dostrzega zależności przyczynowo-skutkowe, łączy zagadnienia w logiczne ciągi, opanował umiejętność dokonywania interpretacji prostych zjawisk przedstawianych graficznie, w mowie żywej i pisanej posługuje się językiem poprawnym pod względem merytorycznym, stylistycznym i gramatycznym, potrafi wartościować działalność człowieka w środowisku, aktywnie i efektywnie pracuje i współpracuje w zespołach grupowych, chętnie wykonuje dodatkowe zadania.
stopień bardzo dobry
Uczeń w stopniu wyczerpującym opanował materiał przewidziany w podstawie programowej dla danej klasy oraz praktycznie stosuje umiejętności z zakresu kluczowych kompetencji w edukacji biologicznej. W szczególności: przygotowanie ucznia do lekcji jest pełne, wszechstronne oraz systematyczne, sprawnie posługuje się wiadomościami i zdobytymi umiejętnościami, podczas wypowiedzi ustnej samodzielnie potrafi interpretować omawiane zagadnienie, jego wypowiedz jest ładna, ciekawa i poprawna pod względem merytorycznym, stylistycznym i gramatycznym, samodzielnie dokonuje interpretacji wykresów,schematów i innych materiałów źródłowych, obok prawidłowego wnioskowania przeprowadza proste analizy zjawisk, potrafi zastosować wiedzę w praktycznym działaniu, chętnie wykonuje zadania i prace dodatkowe, wykorzystuje różne źródła informacji do pogłębiania swojej wiedzy, bierze aktywny udział w przedsięwzięciach o charakterze środowiskowym, wnosi twórczy wkład w realizacje zadań oraz omawianych zagadnień, pracuje nad własnym rozwojem lub bierze aktywny udział w konkursach o treściach biologicznych.
stopień celujący
Uczeń spełnia wszystkie wymagania na ocenę bardzo dobrą; biegle wykorzystuje zdobyte wiadomości, by twórczo rozwiązywać nowe problemy; aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym; samodzielnie rozwiązuje problemy omawiane w czasie lekcji; potrafi samodzielnie dotrzeć do różnych źródeł informacji i w oparciu o nie rozszerzyć swą wiedzę; umie uporządkować zebrany materiał i wykorzystać go; wyraża własne zdanie, popiera je właściwą i logiczną argumentacją; bierze udział osiąga sukcesy w szkolnych i pozaszkolnych konkursach; uzyskał tytuł laureata lub finalisty wojewódzkiego lub ponadwojewódzkiego konkursu przedmiotowego albo ogólnopolskiej olimpiady przedmiotowej.
DOSTOSOWANIEWYMAGAŃ EDUKACYJNYCH DOINDYWIDUALNYCH POTRZEB ROZWOJOWYCH I EDUKACYJNYCH ORAZ MOŻLIWOŚCI PSYCHOFIZYCZNYCH UCZNIA.
Wymagania edukacyjne dostosowuje się do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia: posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego; posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania; posiadającego opinię PPP; nieposiadającego orzeczenia lub opinii PPP, który jest objęty pomocą psychologiczno – pedagogiczną w szkole.
W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub posiadającego orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego oraz ucznia posiadającego opinię PPP dostosowanie wymagań polega na przestrzeganiu indywidualnych zaleceń poradni.
Zasady pracy z uczniem o specyficznych problemach edukacyjnych:
- uczeń powinien siedzieć blisko nauczyciela, by korzystać z jego pomocy w razie trudności w wykonywaniu zadań,
- wiadomości ucznia są sprawdzane głównie ustnie,
- w miarę możliwości w mniejszej grupie lub indywidualnie,
- wypowiedzi ucznia oceniane będą pod względem treści,
- nie będzie brane pod uwagę ubogie słownictwo ucznia,
- ocenianiu nie podlega szata graficzna odpowiedzi na sprawdzianach lub kartkówkach, pod uwagę nie będą brane błędy ortograficzne,
- przy wyraźnym zaleceniu poradni czas na pisanie kartkówek i sprawdzianów zostanie wydłużony odpowiednio o 10 i 5 minut, przy nauczaniu angażuje się jak najwięcej zmysłów, uczeń nie jest zmuszany do natychmiastowej odpowiedzi, dany jest mu czas na zastanowienie, w przypadku rozpoznanej osłabionej funkcji pamięci należy wydłużyć czas na nauczenie się pewnych partii materiału lub rozłożyć go na mniejsze części.
Dostosowanie wymagań dla uczniów z dysfunkcją:
dysleksja – zaburzenia czytania i pisania:
- Kłopoty z czytaniem długiego tekstu - wyróżnianie innym kolorem definicji i ważnych informacji do zapamiętania skracać polecenia.
- Uczeń myli podobne znaki - dać więcej czasu, wykonać z uczniem ćwiczenia w samodzielnym rysowaniu np. komórek, tkanek.
- Trudności w czytaniu schematów, rysunków i diagramów - zaczynamy od prostych przykładów, np. uproszczony schemat budowy komórki.
- Trudności z czytaniem legend na schematach. – zabawa ws kojarzenia ( znak–opis naturalny).
- Zaburzona orientacja w terenie - zabawa w terenie z wykorzystaniem planu .
- Trudności z rozpoznawaniem i wskazywaniem elementów budowy ciała, komórki stosowanie prostych schematów zabawa z kierunkami.
- Trudności z zapamiętywaniem terminologii - wprowadzać w nauczaniu metody aktywne, angażujące jak najwięcej zmysłów w czasie odpowiedzi ustnych dyskretnie wspomagać i naprowadzać, dawać więcej czasu na przypomnienie.
- Uczeń nie potrafi wskazać na schemacie właściwego przebiegu np. cyklu - pytaniami lub podpowiedziami kierunkować ucznia w celu uzyskania poprawnej odpowiedzi.
- Kłopoty z uczeniem pamięciowym, np. wymienianie kości kończyny górnej -uczyć metodą skojarzeń.
- Trudności z zapamiętywaniem dat, liczb, wydarzeń chronologicznych - uatrakcyjniać wprowadzanie dat ciekawostkami sprawdzanie poprawności zapisu liczb.
dysortografia – błędne pisanie:
- trudności w opanowaniu poprawnej pisowni popełnianie błędów w zapisie niepoprawne odczytywanie - prace pisemne oceniane pod kątem merytorycznym wyróżnianie inną czcionką lub kolorem definicji i nazw oraz ważnych informacji -zapisywać na tablicy obce nazw.
dysgrafia – niski poziom graficzny pisma:
- niski poziom czytelności pisma wolniejsze tempo pracy trudności z rysowaniem map, schematów, wykresów - prace pisemne są oceniane pod kątem merytorycznym w miarę możliwości uczeń może korzystać z komputera, np. przy odrabianiu prac domowych wydłużenie czasu na prace pisemne ustne odpytywanie ucznia.
W przypadku głębokiej dysfunkcji uczeń jest oceniany w wymienionych sytuacjach tylko wówczas, gdy otrzyma ocenę pozytywną.
Dostosowanie wymagań dla uczniów o obniżonych możliwościach edukacyjnych:
- pod względem form i treści: omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności;
- pozastawianie więcej czasu na jego utrwalenie,
- podawanie poleceń w prostszej formie, unikanie trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć; częste odwoływanie się do konkretu, przykładu,
- unikanie pytań problemowych, przekrojowych,
- wolniejsze tempo pracy,
- odrębne instruowanie, zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie wykonać samodzielnie,
- częste motywowanie ucznia;
- pod względem oceniania: ograniczenie wymagań do umiejętności rozszerzających, przygotowanie testów dostosowanych do możliwości ucznia, , wydłużenie czasu pracy na wykonanie zadania, kontrola poprawności odczytywanych poleceń, dodatkowe wskazówki nauczyciela, umożliwienie wielokrotnego poprawiania sprawdzianów, umożliwienie poprawiania kartkówek, umożliwienie ustnej poprawy sprawdzianu, w zależności od zalecenia przewaga odpowiedzi ustnych nad pisemnymi.
Dostosowanie wymagań dla uczniów z diagnozą:
upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim
Dostosowanie wymagań edukacyjnych w stosunku do uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim dotyczy:
- zasad prezentacji materiału: stosowanie ćwiczeń doskonalących szybkość i precyzyjność spostrzegania,
- zwracanie uwagi na odróżnianie istotnych szczegółów,
- wydłużanie czasu na zrozumienie prezentowanych treści materiału,
- przekazywanie treści za pomocą konkretów uwzględniając krótko trwały okres koncentracji,
- podawanie atrakcyjnego wizualnie materiału mniejszymi partiami; form sprawdzania wiedzy i umiejętności: wydłużanie czasu na opanowanie materiału, uwzględnianie problemów z funkcją pamięci logicznej i abstrahowania,
- angażowanie ucznia do wypowiedzi ustnej uporządkowanej, formułowanie krótkich i precyzyjnych poleceń na sprawdzianach i kartkówkach;
- zasad oceniania: ocenianie wkładu pracy w wykonane ćwiczenie, stosowanie zasad oceniania rzeczywistych indywidualnych postępów w nauce, a nie stanu faktycznego, stosowanie różnego rodzaju wzmocnień, tj. pochwały i zachęty, ograniczenie w wypowiadaniu się do kilku prostych zdań, naprowadzanie podczas wypowiedzi ustnych poprzez pytania pomocnicze.